ی حسی موضعی (Local Anaesthesia) یکی از روش های بسیار رایج دندانپزشکی ها به شمار می رود که کار بیمار و دندانپزشک را تسهیل می بخشد. موادی که به این منظور استفاده می شوند، در عین دارا بودن مزایای فراوان، ممکن است عوارض و پیامدهایی را برای افراد مبتلا به بیماری های سیستماتیک ایجاد کند. به همین دلیل آگاهی و شناخت کامل آنها برای دندانپزشکان امری ضروری است. در این مطلب سعی شده که اطلاعات جامع و مختصری از مشخصات بی حسی های موضعی ارائه گردد و در جهت کاهش پیامدهای منفی، گامی برداشته شود.
فاکتورهای موثر در کارایی و دوام بی حسی های موضعی:
* تزریق صحیح آناتومیک دارو در مجاورت عصب مورد نظر
* خواص شیمیایی دارو؛ مانند حلالیت در غلاف عصبی یا حضور رگ فشار همراه با فعالیت داخلی دارو
طبقه‌بندی شیمیایی بی حسی های موضعی:
* استرها :Benzocaine, cocaine, procaine, propoxycaine, Tetracaine
* آمیدها : Articaine, Bupivacaine, lidocaine, mepivacaine, prilocaine, Ropivacaine
راه ساده تشخیص استر یا آمیدی بودن LA: اگر حرف “I” در perfix دارو بود، آمید است؛ مانند lidocaine
- با توجه به بالاتر بودن ریسک واکنش آلرژیک داروهای استری نسبت به آمیدی ها، از آنها به عنوان بی حسی موضعی انتخابی استفاده می شود. بی حسی های موضعی تزریقی در واقع بازهای ضعیف با میزان Pka حدود 7/8 تا 7/9 هستند که به دو فرم خنثی یا بیس آزاد (لیپوفیل) و کاتیونیک یا بار مثبت (هیدروفیل) وجود دارند.
دارو |
کاتیونیک |
بیس آزاد |
شروع اثر(دقیقه) |
Mepi |
67 % |
33 |
2-4 |
Lido |
71 % |
29 |
2-4 |
Prilo |
71 % |
29 |
2-4 |
Arti |
71 % |
29 |
2-4 |
Etido |
76 % |
24 |
2-4 |
Bupi |
83 % |
17 |
5-8 |
Propoxy |
97 % |
3 |
9-14 |
Procaine |
97 % |
3 |
14-18 |
نکات تکمیلی:
- به عنوان قانون کلی، مدت زمان بی حسی در بافت نرم بیشتر از پالپ باقی می ماند.
- بی حسی های موضعی با اثر طولانی مدت مانند بوپی واکائین، قویاً محلول در چربی و محکم به ساختارهای lipid و پروتئین غشاء عصبی هستند. آنها وقتی به صورت بلاک مندیبولار تزریق می شوند، باند شده و بی حسی پالپی طولانی می دهند، ولی در حالت انفیلتره یا PDL کوتاه اثرند.
-بی حسی های موضعی دارای خاصیت ذاتی گشادکنندگی عروق هستند، به خصوص لیدوکائین. به طوری که بدون رگ فشار به سرعت از محل تزریق پخشی میشوند. مپی واکائین و پریلوکائین اثر وازودیلاتوری کمتری دارند و بدون رگ فشار نیز تا 55-30 دقیقه بی حسی پالپی فراهم می کنند.
حداکثر دوز mg/kg مجاز و حداکثر Total (اعداد پرانتز نظر آقای مالامد است که محافظه‌کارانه است):
لیدوکائین 2% : mg/kg (5/4)7----mg(200)500
مپی واکائین 2% : (4/5)6/6----(300)400
پریلوکائین 4% : (6) 8---- (400) 600
آرتیکائین 4% : (5)7----- (144) 500
بوپی واکائین 0/5% : 1/3----90
مزایای افزودن رگ فشار (vasoconstrictors) به بی حسی های موضعی :
- کاهش کلیرنس بی حسی موضعی
- کاهش مقدار کلی دارو
- افزایش مدت و عمق بی حسی
- کمک به هموستاز
غلظت رگ فشار لازم برای بهبود مدت اثر، بین 1/100.000 و 1/200.000 است. غلظت optimum رگ فشار برای هموستاز به LA بستگی دارد: در لیدوکائین 1/20000 و در پریلوکائین و بوپی واکائین 1/50000 کافی است.
در مواردی که رگ فشار نتوان بکار برد، مپی واکائین 3 و2% یا پریلوکائین 4% بدون رگ فشار می تواند بی حسی پالپی قابل قبولی ایجاد کند.
برگردان از گروه دندانپزشکان دندال
دندانپزشکی رز
rosedent.ir
