دکتر علی تاجرنیا، دندان پزشک متخصص پروتز و رئیس هیأت مدیره انجمن دندان پزشکی ایران گفت: "ساختار نامطلوب و نا‌عادلانه سهمیه‌بندی پذیرش دانشجو، عدم اهتمام در عمل به قوانین و مقررات توزیع نیروی انسانی، عدم توجه جدی به بخش دندانپزشکی در مراکز بهداشتی-درمانی، فرسودگی تجهیزات جهت ارائه خدمات مطلوب دندانپزشکی، تعرفهٔ پایین و غیر واقعی دولتی و دریافت مالی ناچیز دندانپزشکان مشمول طرح نیروی انسانی، عدم پوشش بیمه‌ای مناسب و مداخلات جدی حاکمیت تنها بخشی از سهم دولت و سازمان‌های در بروز مشکلات ارائه خدمات دندانپزشکی در کشور است. بدون شک دندانپزشکان نیز که محصول همین سیستم آموزشی و رویکرد درمان محور هستند، بخشی از این مشکلات محسوب می‌شوند."
طرح تبدیل وضعیت کاردان بهداشت دهان به بهداشتکاران دهان و دندان که با نظر مستقیم وزیر بهداشت در حال پیگیری است در طی روزهای اخیر موجب بروز نظرات مختلف کار‌شناسی، برخی اختلافات مدیریتی و بعضا واکنش‌های تند غیر کار‌شناسی شده و فضای حوزه آموزش، بهداشت و درمان دندانپزشکی را ملتهب نمود.
در فضای احساسی و ملتهب بسیاری از شخصیت‌های حقیقی و حقوقی از جمله شورای سلامت دهان، انجمن‌های علمی صنفی و مدیران به اتهام محافظه‌کاری و منفعت‌طلبی مورد انتقاد قرار گرفتند.
در رابطه با جزییات این طرح و تبعات اعمال آن با دکتر علی تاجرنیا، رییس هیات‌مدیره انجمن دندانپزشکی ایران و عضو شورای سلامت دهان وزارت بهداشت به گفتگو نشستیم که خلاصه آن را در ادامه می‌خوانید:
نکته مهم در این رابطه این است که با تدبیر و میانه‌روی می‌توان نقطه نظرات خود را جهت ساماندهی امور ابراز نموده و در این مسیر از وجود اتهام محافظه‌کاری از طرف برخی افرادی که به دنبال حل مشکلات شخصی و درون‌بخشی هستند و نیز نسبت دادن منفعت طلبی‌های صنفی از طرف دولتی‌ها نهراسید و از اعتدال خارج نشد. در این رابطه ذکر چند نکته ضروری است.
- یکی از توجیهات مدیران وزارت بهداشت درباره لزوم احیا دوباره طرح بهداشتکار دهان، عدم دسترسی مناطق محروم به خدمات دندانپزشکی به دلیل عدم همکاری و تمایل دندانپزشکان برای حضور در این مناطق است. آیا به نظر شما دلیل محدودیت دسترسی مردم به خدمات دندانپزشکی، دندانپزشکان هستند؟
- وجود نارسایی در دریافت خدمات بهداشتی، درمانی دندانپزشکی توسط مردم و عدم دسترسی عادلانه به این خدمات قابل کتمان نیست؛ لیکن متاسفانه مسئولین دولتی و نزدیک به دولت همواره با فرار به جلو دندانپزشکان را مقصر اصلی این وضع معرفی می‌کنند.
ساختار نامطلوب و نا‌عادلانه سهمیه‌بندی پذیرش دانشجو، عدم اهتمام در عمل به قوانین و مقررات توزیع نیروی انسانی، عدم توجه جدی به بخش دندانپزشکی در مراکز بهداشتی-درمانی، فرسودگی تجهیزات جهت ارائه خدمات مطلوب دندانپزشکی، تعرفهٔ پایین و غیر واقعی دولتی و دریافت مالی ناچیز دندانپزشکان مشمول طرح نیروی انسانی، عدم پوشش بیمه‌ای مناسب و مداخلات جدی حاکمیت تنها بخشی از سهم دولت و سازمان‌های در بروز مشکلات ارائه خدمات دندانپزشکی در کشور است. متاسفانه عدم توجه چندین دهه مسئولان به امر دندانپزشکی مطالباتی را دامن زده و اکنون می‌خواهیم در کوتاه مدت و یک شبه همه مشکلات را حل نمائیم.
اما بدون شک دندانپزشکان نیز که محصول همین سیستم آموزشی و رویکرد درمان محور هستند، بخشی از این مشکلات محسوب می‌شوند.
- اصولا وزارت بهداشت طی سه سال گذشته در حوزه دندانپزشکی چه کارنامه‌ای داشته است؟ علت عجله در راه‌اندازی این طرح در یک سال باقی مانده از عمر دولت چیست و چه تبعاتی می‌تواند در پی داشته باشد؟
- وزیر بهداشت با حمایت دولت محترم در طی مدت کوتاه قدم‌های موثری در توجه به امور در دندانپزشکی برداشته است. تشکیل شورای سلامت دهان، تدوین سند جامع بهداشت دهان و دندان، توافقنامه با وزارت آموزش و پرورش و توجه جدی به امر غربالگری، آموزش بهداشت و خدمات پیشگیری که از سال گذشته آغاز شده و بسیاری از طرح‌های مصوب جهت مداخله مثبت دولت در حوزه بهداشتی و درمانی، توجه جدی به ارتقای ساختاردندان‌پزشکی در وزارت بهداشت از جمله اقدامات بی‌نظیری است که در این مدت توسط دولت تدبیر و امید و همت ایشان ایجاد شده است.
این اتفاقات در کنار چندین دهه بی‌توجهی به سلامت دهان و خدمان دندانپزشکی، دستاوردهای کمی نیست. نبایستی این روند آرام ولی درست با تصمیمات نا‌بهنگام و غیر کار‌شناسی ولواز سر احساس نیاز و دلسوزی برای مردم دچار خدشه وانحراف از مسیر گردد.
فشار تقاضاهای مکرر از طرف نمایندگان مجلس، روسای دانشگاههای علوم پزشکی ومدیران و مسئولان منطقه‌ای جهت تسهیل ارائه خدمات دندانپزشکی بر دوش وزیر بهداشت به خوبی قابل درک است، لیکن باید مراقب بود با تصمیمات خلق الساعه گرفتاری‌های جدیدی بر مشکلات قبلی افزوده نگردد.
- یکی از اشکالات منتقدان به این طرح روند طرح و تصویب آن در وزارت بهداشت است. به نظر می‌رسد در تصویب طرح نظر شورای سلامت دهان، معاونت آموزشی و دبیرخانه آموزش دندان پزشکی لحاظ نشده است. نظر شما در این‌باره چیست؟
- در مورد طرح اخیر تبدیل وضعیت کاردان بهداشت به بهداشتکار دهان و دندان چند اشکال اساسی و کار‌شناسی وجود دارد. شروع این امر با درخواست برخی مسئولین دانشگاهی و اعلام نظر موافق وزیر محترم برای اقدام است. در این گونه موارد بایستی موضوع به بدنه کار‌شناسی ارجاع شده و پس از اخذ گزارش کار‌شناسی اعلام نظرگردد. نه اینکه فی‌البداهه و به مجرد درخواست یک مسئول منطقه‌ای مقام بالاتر اعلام موافقت کند.
این گونه برخورد‌ها انسان را به یاد تصمیمات غیر کار‌شناسی در دولت قبل می‌اندازد.
در این رابطه نظر حوزه معاونت آموزشی و دبیرخانه شورای آموزش دندانپزشکی و تخصصی به عنوان بدنه اولیه کار‌شناسی به خوبی دیده نشد. ضمن اینکه در وزارتخانه نیز این امر پس از اعلام موافقت وزیر محترم از طریق معاونت بهداشتی و اداره سلامت دهان معاونت مربوطه پیگیری شد که جدا از طی نشدن تشریفات لازم، ظرفیت لازم در معاونت بهداشتی جهت این امر وجود نداشته یا حداقل نیاز به هماهنگی با بخش‌های آموزشی احساس می‌گردد.
- در حال حاضر روند بکارگیری دندانپزشکان مشمول طرح نیروی انسانی در مراکز بهداشتی درمانی چگونه است؟ آیا خلا خدمتی در این مورد با حضور بهداشتکاران دهان مرتفع خواهد شد؟
- در طول مدت کوتاهی که اداره سلامت دهان خود را برای بکارگیری دندانپزشکان جهت ۱۱۰۰ مرکز بهداشتی درمانی مجهز به یونیت دندانپزشکی جزم نموده بر اساس آمارهای ارائه شده توسط خود وزارت بهداشت حدود ۷۰۰ نفر نیروی انسانی مورد نیاز تامین شده است. مسلما با آماده کردن یک سری امکانات پشتیبانی ومدیریت منابع انسانی تکمیل این مراکز دور از دسترس نیست.
آن گونه که از آمارهای ارائه شده توسط مسئولان وزارت بهداشت بر می‌آید. کل کاردانان بهداشتی کشور حدود ۲۶۰ نفر هستند. اگر بخواهیم شرایط اعلام شده توسط مدیریت محترم اداره سلامت وزارت بهداشت را لحاظ نمائیم کمتر از ۱۵ درصد این افراد شرایط لازم را برای این تبدیل وضعیت دارا می‌باشند یعنی چیزی در حدود ۳۰ نفر. آیا به راستی این تعداد افراد تا چه میزان می‌توانند حلال مشکلات درمانی مردم در روستاها، شهرهای کوچک یاحاشیه شهرهای بزرگ باشند؟ آیا ایجاد التهاب در بدنه دندانپزشکی کشور و زنده کردن بدعتی قدیمی که هنوز آثار و تبعات زیانبار آن باقیست، ارزش این میزان فایده را خواهد داشت. ممکن است برخی تربیت کاردانهای بهداشت جدید و یا بهداشتکاران دهان ودندان را چاره این کار بدانند. مطمئن باشید که جدا از فشاری که در جذب دانشجو برای این رشته‌ها اجتناب ناپذیر است، تازمانی که قانون مربوطه به نحو درستی اصلاح نشود دور باطل گذشته تکرار خواهد شد.
- نقش انجمن‌های علمی در این میان چگونه باید باشد؟ آیا در مورد ارائه خدمات مناسب و توزیع عادلانه نیروهای متعهد خدمت چرا از توان و خلاقیت انجمن‌ها استفاده شده است؟
- متاسفانه آنچه در این بین مغفول می‌ماند بهره گیری از پتانسیل انجمن‌های علمی و صنفی است انجمن‌های علمی نشان داده‌اند که بار بزرگ آموزش پس از فارغ التحصیلی را به خوبی به دوش کشیده و بدون تحمیل کوچک‌ترین هزینه بر دولت، بخش مهمی از وظایف آن را بر عهده گرفته‌اند. در مورد ارائه خدمات مناسب و توزیع عادلانه نیروهای متعهد خدمت چرا از توان و خلاقیت انجمن‌ها استفاده نمی‌شود؟ تجریه نشان داده است که اهتمام جدی به برقراری و عمل به قوانین وقتی موثر است که با فرهنگ سازی و انجام داوطلبانه و رضایتمندانه به امور باشد. مطمئن باشید هستند همکاران زیادی که حاضرند با اندک اطمینان از حمایتهای مادی و معنوی در جهت خدمت به مردم تلاش نموده و وظیفه خود را در ارائه سوگندی که خورده‌اند به انجام رسانند. خوشبختانه تاکنون اعتماد کامل و متقابل بین جامعه دندانپزشکی و مسئولین ذیربط در حوزه دندانپزشکی و شخص وزیر بهداشت وجود داشته است. با ارج نهادن به این اعتماد و بهره گیری از توان نهادهای غیر دولتی بسیاری از ناممکن‌ها امکان پذیر می‌شود.
به نظر من انجمن‌های دندانپزشکی آمادگی دارند تا با همفکری وهمکاری با مسئولین ذیربط خواسته‌های به حق دلسوزان کشور را جامه عمل بپوشانند به شرط آنکه این اعتماد از طرف دولت مردان به وجود آمده و حمایتهای ایشان را به دنبال داشته باشد.ا
